Sve dok poremećaj ličnosti uslovljen sukobom dopušta da se kontakt s vanjskim svijetom značajno održi, govorimo o neurozi, a čim to prestaje biti moguće – o psihozi. Psihoza potpuno zahvata čovjeka i ugrožava cjelokupnu ličnost. Psihotičar pati od poremećaja svog odnosa prema okolini, koji može dovesti do gubitka osjećaja realnosti. Psihotičar je čovjek „bolesnog ja“ koji je bio spriječen u tome da izgradi „stabilno ja“. Shizofrenija je moguća samo uz pozadinu poremećenog djetinjstva. Ako se agresija, frustracija, potreba za nježnošću i zaštitom nisu u tom vremenu mogle zadovoljiti, na njihovom se mjestu razvilo pogrešno sebstvo. Psihozu koja je izbila treba tada smatrati očajničkim pokušajem da se ovlada krivo usmjerenim razvojem.
Dugo se pretpostavljalo da psihotičko ponašanje može imati samo organski uzrok. Svaki se oblik ponašanja može međutim razumjeti samo u međuljudskom kontaktu. Različiti načini ponašanja psihotičara s njegovog su gledišta potpuno normalni; njih treba posmatrati kao očajničku reakciju na apsurdne odnose kakvi su npr. izazvani paradoksnim komunikacijama.
Adler je zastupao misao o dinamičkom učenju o psihozi: ne polazi se od organskog efekta, nego se nastajanje psihoze shvata kao dinamički proces koji se nalazi u psihičkom i uslovljen je razvojem. Bavljenje psihopatologijom omogućuje mnoge uvide u „točkove“ psihe i to ne samo u graničnim situacijama. Kod psihotičnog čovjeka nema ničega što nije prisutno u svima nama, samo je intenzitet pojavnosti, drugačiji.
Psihotičnoj osobi često nedostaje uvid u sopstvenu bolest, pa stoga bolesnik vjeruje da nije on bitno poremećen, već njegova okolina. Pošto se javljaju poremećaji u ponašanju i mišljenju, laici često mješaju psihoze, koje nazivaju ludilima, sa urođenom slaboumnošću, tj. niskim intelektualnim sposobnostima ili su uvjereni da psihotična osoba govori samo besmislice. Međutim, neke psihoze nije lako odmah prepoznati, pogotovo u početnim fazama, niti one moraju da zahvate cjelokupno ponašanje i sve oblasti psihičkog života. Ostaju ostrva normalnih reakcija u kojima se ništa neuobičajeno ne primjećuje, ili bar nema ničeg upadljivog.
Shizofrenija se smatra jednom od najtežih psihičkih bolesti koja u mnogim slučajevima uzrokuje nesposobnost i doživotnu patnju. Iako je ovo jedna od najstarijih bolesti kod ljudi, njeno je istraživanje i definisanje započeto tek početkom devetnaestog vijeka. Oduvijek je bilo teško dati jedinstvenu definiciju shizofrenije, ali najčešće se spominje opšta konotacija kao složeni poremećaj funkcije mozga koji se sastoji od skupa karakterističnih simptoma, poput poremećaja mišljenja i opažanja. Postoje pozitivni i negativni simptomi shizofrenije koji nisu isti kod svake oboljele osobe, a često se mijenjaju tokom određenog vremenskog razdoblja. To znači da ljudi koji boluju od shizofrenije prolaze kroz određene faze, kao što je akutna faza nakon koje može nastupiti pojavljivanje nekih težih simptoma i pogoršanja bolesti ili može doći do potpunog izlječenja.
Glavni ciljevi kod opisa shizofrenije su da se tačno naznači šta jeste, a šta nije shizofrenija, koje klasifikacije su u opticaju, kada i kako nastaje ta bolest, koja je uloga biološkog naslijeđa u toj bolesti, kako joj izgleda tok, te najvažnije, kako živjeti sa shizofrenijom i kako je liječiti.
Tekst preuzet iz knjige Mentalno zdravlje, autora prof. dr Jasna Bajraktarević
Vaš PsychoPractice tim 
